Veldonderzoek Zaterdag 12 Mei 2012

Tijdens het veldonderzoek wat wij hebben uitgevoerd op 22 Oktober 2005 is gebleken dat er op het "sleep" spoor wat het toestel heeft getrokken tijdens de crashlanding, nog veel (veelal) kleine onderdelen onder de grond liggen en dit zou dan ook de reden zijn om een vervolg onderzoek in te stellen. In Februari 2011 zijn er echter 16mm videobeelden gevonden van de beschieting van het toestel op 26 Februari 1945, er zijn eigenlijk al bijna geen foto's van het toestel dus laat staan bewegende beelden. De beelden zijn grondig bekeken en met de computer zijn snapshots van het filmpje bewerkt zodat ze behoorlijk scherp zijn. Zeker op de videobeelden van piloot Robert Clemesha is vrij scherp te zien wat er gebeurd, zeker voor beelden van 70 jaar oud zijn ze van mooie kwaliteit. Op de beelden is goed te zien hoe de 20mm patronen met grof geweld inslaan op het toestel maar ook in de grond voor het toestel. Aan de hand van die beelden besloten we ons veldonderzoek te richten op het terug vinden van eventuele hulzen. En met een mooi resultaat mogen we wel zeggen. Ons doel was om te achterhalen met welke munitie er was geschoten, dit konden namelijk patronen zijn van het .50 kaliber of patronen van de twee 20mm hispano suizza boordkanonnen. Het vermoeden was er al wel dat het met de 20mm munitie uitgevoerd is, dit vanwege het feit dat een B24 bommenwerper een vrij groot toestel was, maar alleen met het vinden van de hulzen kun je zoiets ook daadwerkelijk bewijzen. En bewijzen, die hebben we gevonden.

Aanwezig bij dit tweede veldonderzoek waren:

Maarten Havinga, Louis van den Burg, Ed Stevenhagen en Richard Buser.

Weersomstandigheden:

Zwakke wind uit het Noord-westen, rond de 9 graden en half bewolkt.

Op deze mooie Zaterdagochtend zijn we om 9 uur in de ochtend gestart met ons tweede veldonderzoek, zoals vermeld was ons specifieke doel het terugvinden van bewijzen die met de beschieting te maken hebben en dan doelen we op het terugvinden van afgeschoten munitie. Onze verwachtingen waren eerlijk gezegd niet heel erg hoog omdat er in die 67 jaar ongetwijfeld niet heel veel meer zou liggen. Ed maakte zichzelf in orde om foto's van de crash-site te gaan maken en om ons bij te staan bij het zoeken naar de hulzen. Richard is ondertussen gestart om met een zware magneet een poging te doen om te kiijken of er misschien nog wat van metaal in de vaart lag waar de restanten van de bommenwerper afgevoerd zijn op een Westlander bootje. Uiteindelijk is er een deel terug gevonden waar we zeker van weten dat het van de Jolly Duck afkomstig is. Louis is samen met Maarten begonnen aan het systematisch aflopen van het land met de metaaldetector. In 2005 is er een metaaldetector van het merk C-scope 550, dit was een kleine simpele metaaldetector, dit jaar is er gebruikt gemaakt van een digitale White's Prizm 3. Deze detectors staan bekend om hun verfijnde afstelling en geven ook digitaal aan welke soort metaal er in de grond ligt en op welke diepte. Na ongeveer een half uur lopen en meerdere signalen te hebben nagekeken kwam het eerste duidelijke signaal uit de detector en er werd aangegeven dat het om de metaalsoort koper zou gaan. Na zorgvuldig de grond te hebben nagekeken kwam dan uit eindelijk een klein verfrommeld stukje koper tevoorschijn. Ed heeft het stukje meegenomen en is begonnen met het schoonmaken hiervan, een paar maanden later bleek het te gaan om een scherf van de kopermantel die om kogelpunten zit en dit stukje was een deel van een 20mm patroon uit de Spitfire's die de Jolly Duck in brand hebben gestoken. Louis en Maarten zijn verder gegaan met zoeken en nog geen minuut later weer een zeer duidelijk signaal met wederom het teken dat er koper zou moeten liggen, en daar was dan eindelijk het bewijs waarvoor we zijn gekomen. Op deze plek lag een stuk van een een huls, ongeveer nog voor 35% compleet, nadat er foto's zijn genomen is de huls eruit gehaald en op de bodemstempel stond dan toch echt hetgeen waar we voor kwamen: RH 1944 20mm, het bewijs is geleverd, er is met de zwaarste munitie geschoten. Rond 11 uur werden we uitgenodigd voor een verse bak koffie bij dhr. Jan Groenewegen, hier werd de vondst van de 20mm huls besproken en het enthousiasme om er nog meer te vinden borrelde toch wel flink op. Ed, Louis en Richard genoten van een tweede bak koffie maar Maarten kon zich niet meer inhouden en was al begonnen met zijn verdere speurtocht naar meer hulzen. Wetende dat de metaaldetector koper aangeeft hebben we de zoektocht wat kunnen versnellen, aangezien we steeds verder van de plek waar de bommenwerper lag vandaan gingen hebben we alleen gekeken op plekken waar er koper aangeduid werd.

Bij het vooronderzoek naar 20mm munitie uit Spitfire jagers is gebleken dat alleen de hulzen werden afgestoten en dat de metalen schakels waar de patronen in vast zaten werden opgevangen, dus daar hoefden wij niet naar te zoeken. Dan is het moment daar, weer een mooi helder signaal uit de metaaldetector en het tekentje dat het koper is knippert weer. Na een ruim "rondje" om de plek van het signaal te hebben uitgestoken kwam er al snel een bruinkleurig object tevoorschijn, weer een mooi huls maar dan een in complete staat. Op de foto's is mooi te zien hoe ze in de grond liggen, door het tuimelen van (grote) hoogte slaan de hulzen letterlijk in de grond, aangezien de temperatuur op 26 Februari 1945 behoorlijk boven nul uitkwam zijn het merendeel van de hulzen in de grond geslagen. Rond half twee zijn we gaan lunchen met een vers bak koffie en een broodje, zoals gewoonlijk was Maarten binnen een kwartier alweer verder aan het zoeken, en vond al snel weer een huls. Bij elke huls is er een paaltje geplaatst met een stuk rood/wit lint, op deze manier konden we zien of er een "patroon" zou onstaan, er is immers in een lijn afgevuurd. En dat patroon hebben we gevonden! Op de foto's is heel goed en duidelijk te zien dat er een patroon zit in het hulzenspoor, dankzij Ed, die alles met kaarten en meten kan, zijn de hulzen ook nog eens op een overlappende luchtfoto aangegeven met rode stippen waar ook wel heel duidelijk een patroon te zien is. Rond een uur of vier werd het langzamerhand tijd om terug te gaan richting de crashplek zelf want hier wilden we toch nog even kijken met de nieuwe metaaldetector, na wat kleine stukjes aluminium te hebben gevonden kwam er op een gegeven moment een krom geslagen aluminium plaatje van ongeveer 25cm bij 8cm te voorschijn, op dit plaatje zaten aan elke hoek nog de boutjes van RVS. Over het plaatje is een zwarte laag aangebracht wat doet denken aan anti-slip, bij het bekijken van apparatuur in een B24 bommenwerper blijkt dat eigenlijk alle schakelkastjes etc. zo'n laag hebben en het is dan ook aannemelijk dat dit plaatje afkomstig is van zo'n kastje. Het plaatje lag op de plek waar de romp heeft gelegen ongeveer ter hoogte van het slootje. Verder zijn er ook delen van een accu gevonden met de bijbehorende loodplaatje na onderzoek is gebleken dat de accudelen verbindings delen zijn die de accu's aan elkaar koppelen. Om deze vondsten heen lag het vol met stukken zwart bakeliet/kunstof onderdelen die ook om de accudeeltjes zaten, dit zijn dus stukken van de onhulsels van de accu's. De vondsten bleven hoe dan ook weer tevoorschijn komen maar het werd ondertussen hoog tijd om in te pakken en naar huis te gaan. Wederom een zeer goede reden om een vervolg onderzoek in te stellen!

In totaal zijn er 8 stuks 20mm hulzen gevonden en 5 stuks patronen en hulzen van het caliber .50 De 20mm patronen werden afgeschoten door het 20mm Hispano Suiza boordkanon. De .50 patronen komen voor 99,9% zekerheid uit de B24, het gaat om 4 afgeschoten hulzen en om 2 patronen waarbij de kogelpunten zijn afgebroken. Hierbij zat 1 brandstichtende punt, deze patroon ontbrande bij inslag en zat tussen de "normale" .50 kaliber patronen. Het kruit is uit de patronen verwijderd en kunnen geen kwaad meer veroorzaken, desalnietemin liggen deze "onklare" patronen wel in een kluis evenals de brandstichtende kogelpunt. De 8 hulzen van 20mm zijn allen voorzien van jaartallen en stempels van de maker, verder zijn er 2 hulzen uit 1942, 2 hulzen uit 1943 en 3 hulzen uit 1944. Dit zegt overigens niets, de 20mm patronen werden overal vandaan ingevoerd naar de desbetreffende vliegvelden waar de Spitfire's gestationeerd waren. Aan de hand van merktekens zijn ook de fabrikanten van de hulzen nagetrokken, de tekens zijn: RH, ST en K2. RH staat voor, RaleigH Cycles,Co ,.Ltd, Nottingham, England (UK). De letters ST staan voor, Royal Ordnance Factory, Steaton (UK). De combinatie K2 staat voor, Kynoch, Standish (UK) Alle munitie is dus geproduceerd in Engeland. Opvallend is ook de "slaghamer" inslagen in de slaghoeden van de 20mm hulzen, aangezien we er eigenlijk van uit kunnen gaan dat alle patronen afkomstig zijn van de Spitfire van Clemesha, is het opvallend dat het ene boordkanon (20mm Hispano boordkanon) harder op de slaghoed "sloeg" dan het andere boordkanon, dit kan allerlei oorzaken hebben, de meest voor de hand liggende is de afstelling van het boordkanon. Hieronder vind u de foto's van deze dag.